آیا به دنبال مقاله ای کامل و جامع در مورد ختلال وسواس فکری عملی هستید؟ اختلال وسواس فکری عملی (OCD) یک اختلال اضطرابی است که با فکرها یا تصاویر ناخواسته و تکراری (وسواس فکری) و اعمال تکراری (وسواس عملی) مشخص می شود. وسواس فکری عملی می تواند بر زندگی فرد تأثیر قابل توجهی بگذارد و می تواند منجر به مشکلات در روابط، کار، و تحصیل شود.
معرفی اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
اختلال وسواس فکری عملی، که به اختصار (OCD) هم گفته می شه، یک بیماری روحیه که باعث می شه افکاری که دوست ندارید مدام توی ذهن تون بیان و به خاطر شون کار هایی رو بار ها و بار ها انجام بدید، حتی اگر نخواهید.
مثلا، کسی که (OCD) داره ممکنه دائم نگران کثیفی و میکروب باشه و دست هاشو خیلی زیاد بشوره. برای درمان این اختلال، معمولاً از درمان های روانشناختی استفاده می کنند و گاهی هم دارو تجویز می شه. اگر زودتر بیماری شناخته شه و درمان شروع بشه، نتایج بهتری خواهیم داشت.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چیست؟
بیایید به زبان ساده بگیم که اختلال وسواس فکری عملی، که با نام (OCD) شناخته می شه، یه نوع بیماری روانیه که باعث می شه فکرها یا حس هایی که نمی خواهید، بار ها و بار ها توی ذهن تون تکرار شوند.
این افکار می تونن شما رو مجبور کنن که کار های تکراری انجام بدید؛ مثلاً هر روز چندین بار دست هاتون رو بشورید یا چند بار چک کنید که در خونه قفله یا نه. این کار ها ممکنه خیلی وقت گیر باشن و جلوی کار های روزمره تون رو بگیرن.
(OCD) یه مشکل دائمیه و می تونه برای همیشه با آدم بمونه، ولی گاهی اوقات علائمش ممکنه کمرنگ بشن یا حتی برای مدتی ناپدید شن. همه ی ما گاهی از وسواس های کوچکی مثل چک کردن گاز یا قفل داریم، که خیلی معمولیه. افراد زیادی هم توی گفتگو های روزمره شون کلمات “وسواس” یا “اجبار” رو به کار می برن.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چیست؟
ولی (OCD) خیلی جدی تر از این حرفاست و می تونه زمان زیادی از روز رو بگیره و باعث شه از کار ها و فعالیت های عادی عقب بیوفتین. افکار وسواسی که توی (OCD) هستند معمولاً خواسته ی فرد نیستن و انجام دادن اون کار های تکراری هم هیچ لذتی برای بیمار نداره.
تفاوت بین (OCD) و (OCPD) چیست؟
بزارین به زبان ساده توضیح بدم. اختلال وسواس فکری عملی که به اختصار می گیم (OCD)، و اختلال شخصیت وسواسی که بهش می‌گیم (OCPD)، دو تا مشکل مختلف هستن، با اینکه اسم هاشون شبیه همه. (OCD) اون حالتیه که فرد افکاری داره که به زور توی ذهنش میان و باعث می شن کار های مشخصی رو بار ها و بار ها تکرار کنه، حتی اگه بدونه این کار ها بی‌فایده ان یا حتی مشکل ساز.
اما اختلال (OCPD) یه جور اختلال شخصیتیه که توی اون، آدم خیلی حساس می شه روی نظم، کمال گرایی و کنترل کردن همه چیز. یعنی آنقدر می خوان همه چی عالی باشه که گاهی اوقات افراط می کنن. تفاوت مهم دیگه اینه که افرادی که (OCD) دارن معمولاً می فهمن که مشکلی دارن و می پذیرن که لازمه برای درمانشون از پزشک یا روانشناس کمک بگیرن.
اما خیلی از آدم هایی که (OCPD) دارن فکر نمی کنن که رفتارشون مشکلی ایجاد کرده و فکر می کنن اینکه خیلی به نظم و کمال‌گرایی اهمیت می دهند کاملاً طبیعیه و نیازی به درمان نمی بینن.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
اختلال (OCD) یعنی اختلال وسواس فکری عملی، می تونه روی هر کسی اثر بذاره، نمی شه گفت فقط یه جور آدم های خاصی رو گرفتار می کنه. معمولاً این مشکل تو سن (19) سالگی شروع می شه، یعنی وقتی که نوجوان یا جوان هستیم.
تقریباً نصف افرادی که (OCD) دارند، از وقتی بچه یا نوجوان بودن شروع به داشتن نشانه های این بیماری می کنن. پیش میاد ولی خیلی نادره که کسی بعد از چهل سالگی برای اولین بار علائم (OCD) رو نشان بده.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چقدر شایع است؟
اختلال وسواس فکری عملی نسبتاً شایع است. (1.6٪) تا (2.3٪) از کل جهان را تحت تأثیر قرار می دهد.
علائم (OCD) چیست؟
اختلال وسواس فکری عملی (OCD)، یه مشکلیه که باعث می شه آدم ها خیلی نگران میکروب ها بشن یا بترسن از اینکه یه اشتباهی بکنن. این نگرانی ها می تونن شکل دیگه ای هم به خود بگیرن، مثلاً بعضی ها نمی تونن درست یه کاری رو ترک بکنن و همش می خوان چیز ها رو چک کنن، یا دست هاشونو زیادی بشورن. این افکار و کار های تکراری می تونه زندگی عادی افراد رو خیلی بهم بزنه.
مثلاً شاید باعث شه دیر به محل کارتون برسید، یا وقت زیادی بگیره تا خودتونو آماده ی خواب کنید. اکثر کسایی که (OCD) دارن, می فهمن که این عادت ها خوب نیستن ولی نمی تونن باهاش کنار بیان. علائم این مشکل گاهی وقت ها ممکنه از بین برن یا کمرنگ شن،
علائم (OCD) چیست؟
ولی ممکنه دوباره برگردن یا حتی بدتر هم بشن. اگه شما یا بچتون علائم (OCD) رو دارید و این علائم دارن باعث می شن که زندگی روز مرتون بهم بریزه, بهتره که با یه روانشناس مجرب صحبت کنید تا کمکتون کنه.
نوع وسواس در اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
در اختلال وسواس فکری عملی (OCD)، وسواس ها مثل افکار یا تصاویر آزار دهنده ای هستن که هی توی ذهن می پیچن و باعث می شن فرد خیلی نگران بشه. آدم هایی که دچار این مشکل هستن، نمی تونن این افکار رو از خودشون دور کنن.
اغلب اون ها می دونن این افکار منطقی نیستن ولی باز هم نمی تونن جلوی خودشون رو بگیرن. برای مثال، بعضی از وسواس ها می تونه شامل موارد زیر باشه:
- حساسیت زیاد نسبت به کثیفی یا میکروب ها و ترس از اینکه ممکنه بدون متوجه شدن، با چیز های آلوده تماس پیدا کنند.
- وحشت از اینکه ممکنه به خودتون یا دیگران آسیب برسونید، چون به اندازه کافی مراقب نبودید یا بر اساس یک انگیزه خشونت آمیز عمل کنید.
- افکار یا تصاویر ناخواسته در مورد مسائل جنسی.
- ترس از اینکه اشتباه کنید.
- دغدغه زیاد نسبت به اینکه عملکرد تون درست یا غلطه.
- حس شک و گاهی انزجار.
- نگرانی های زیاد در مورد گرایش یا هویت جنسی تون.
- خیلی حساس بودن نسبت به نظم، آراستگی، تقارن یا دقت به جزئیات.
- اینکه دوست داشته باشید بار ها و بار ها اطمینان حاصل کنید از کار هایی که انجام دادید.
اگه شما یا کسی که می شناسید اینجور وسواس هایی دارید که تو زندگی روزمره اختلال ایجاد می کنه، خوبه که برید پیش یک روانشناس تا کمکتون کنه.
اجبار در اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
اجبار در اختلال (OCD)، اون کار هایی هست که فرد احساس می کنه مجبوره انجام بده تا حس تنش و وسواسی که تو ذهنشه کمتر شه. آدم هایی که دچار (OCD) هستن، در حقیقت دوست ندارن این کار های تکراری رو بکنن، و از انجام دادنشون لذتی نمی برن. اما فکر می کنن اگه این کار ها رو نکنن، استرسشان خیلی بیشتر می شه.
این کار ها فقط یک مرهم موقتی هستن و وقتی تموم می شن، اون افکار بازم بر می گردن و فرد رو وادار به تکرار اجبار ها می کنن. این کار های اجباری خیلی وقتتون رو می گیرن و جلو کار های مهمی که دوست دارید انجام بدید رو می گیرن. حتی نیاز نیست که این کار ها حتما با اون افکار وسواسی که تو ذهن دارید مرتبط باشند.
برخی از این کار های اجباری می تونه شامل چیدمان خیلی دقیق وسایل، یا شستن دست ها به صورت مکرر و زیاد، یا چک کردن بیش از حد قفل در یا وسایل دیگه بشه. ممکنه خیلی مراقب باشید که به کسی صدمه نزنید یا دائماً دنبال اطمینان گرفتن از چیز های مختلف باشید. یا ممکنه بیش از اندازه به اعداد خاصی توجه کنید،
مثلاً همه چیز رو به تعداد مشخصی بشمرید، یا کلمات یا دعا های خاصی رو در زمان هایی که بهشون نیاز نیست تکرار کنید. گاهی اوقات فرد ممکنه از جا هایی یا موقعیت هایی که می تونه باعث برانگیخته شدن وسواس ها بشه پرهیز کنه، مثل اینکه از دادن دست به دیگران یا دست زدن به وسایلی که همه استفاده می کنن، مثل دستگیره ها، اجتناب کنه.
چه چیزی باعث اختلال وسواس فکری عملی (OCD) در افراد می شود؟
علت دقیق به وجود آمدن اختلال وسواس فکری عملی (OCD) هنوز به طور کامل مشخص نیست، ولی دانشمندان چند تا چیز رو در نظر دارن که ممکنه در ایجاد این بیماری نقش داشته باشه که به صورت زیره:
- ژنتیک: به نظر می رسه اگر توی خانواده کسی باشه که (OCD) داره، مثل پدر یا مادر یا خواهر و برادر، احتمال داره که ریسک ابتلا به (OCD) برای فرزندانشون بیشتر باشه. اگه اون فرد نزدیکانش تو دوره بچگی یا نوجوانی این بیماری رو گرفته باشه، این احتمال بیشتر هم می شه.
- تغییرات مغزی: تصاویر برداری های مغز نشون داده که ممکنه تفاوت هایی توی بخش هایی از مغز افرادی که (OCD) دارن وجود داشته باشه. همچنین، (OCD) ممکنه با سایر بیماری هایی که روی همون ناحیه از مغز تاثیر می گذارن، مثل پارکینسون، تورت و صرع، ارتباط داشته باشه.
- (PANDAS): مختصری برای بیان حالت هاییه که در اثر انواع خاصی از عفونت ها مثل عفونت های استرپتوکوکی به وجود میاد و می تونه روی کودکان تاثیر بذاره و باعث بشه علائمی شبیه به (ر) پیدا کنن.
- آسیب های دوران کودکی: بعضی تحقیقات نشون دادن که تجربیات بد دوران کودکی مثل سوء استفاده یا غفلت می تونن در بروز (OCD) در کسی تاثیر داشته باشن.
پس در کل، چند عامل می تونن در اینکه یک نفر (OCD) بگیره یا نگیره، نقش داشته باشن و تحقیقات بیشتری لازمه تا به طور کامل درک کنیم چرا بعضی از آدم ها این مشکل رو پیدا می کنن.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چگونه تشخیص داده می شود؟
(OCD) یعنی اختلال وسواس فکری عملی، با آزمایش خون یا سی تی اسکن تشخیص داده نمی شود. یعنی هیچ آزمایش مخصوصی برای این بیماری وجود نداره. برای مشخص کردن اینکه آیا کسی (OCD) داره یا نه، روانشناس،
از شما سوالاتی می پرسه تا درباره نشانه ها و تاریخچه سلامتیتون بیشتر بدونه. روانشناسان برای تشخیص (OCD) فهرستی از معیار ها دارن که تو کتابی به نام (DSM-5)، که یک دایره المعارف در مورد بیماری های روانیه، توضیح داده شده که به صورت زیر می باشد:
- داشتن وسواس یا کار های تکراری که مدام انجام می دید، یا هر دوی این ها.
- این فکر ها یا کار های تکراری وقت زیادی ازتون می گیرد؟ (مثلاً بیشتر از یک ساعت در روز).
- این مشکلات موجب دغدغه یا اختلال در زندگی اجتماعی، کاری یا فعالیت های دیگه ای که می خواید انجام بدهید می شوند.
- علائم از دارو، الکل یا بیماری های دیگه نشأت نگرفته باشن.
- این وسواس ها به دلیل بیماری های روانی دیگه مثل اضطراب عمومی، مشکلات خوردن یا احساس بد نسبت به بدن خودتون نباشه.
پس، اگه فکر می کنید شاید (OCD) دارید، روانشناس با پرسیدن سوال ها و بررسی های دقیق تشخیص می ده که آیا واقعاً علائمی که دارید مربوط به (OCD) هست یا خیر.
اختلال وسواس فکری عملی (OCD) چگونه درمان می شود؟
برای مدیریت و درمان (OCD)، دو روش اصلی وجود داره: صحبت با یک روان درمانگر و استفاده از دارو ها. روان درمانی ، یعنی کار با یک روانشناس که به شما کمک می کنه مهارت هایی یاد بگیرید تا با افکار وسواسی تون روبرو شید و کار های تکراری رو کمتر انجام بدید.
این روش می تونه خیلی بهتون کمک کنه. دارو ها هم معمولاً به نوعی کمک می کنن که مغز تون مواد شیمیایی خاصی رو بهتر تنظیم کنه و به این ترتیب، احساس بهتری داشته باشید و وسواس ها کمتر سراغتون بیاد.
اگر این دو روش کمک کافی به شما نکردن و حالتون خیلی بده، روانشناس ممکنه روش دیگه ای به اسم تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا (TMS) پیشنهاد بده. این روش با استفاده از مغناطیس برای تحریک بخش هایی از مغز انجام می شه که می تونه در کاهش علائم (OCD) مفید باشه.
روان درمانی برای اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
- روان درمانی یا گفتار درمانی، راهی برای کار کردن روی مشکلات روانی با صحبت و فعالیت های مخصوص با یک متخصص، مثل روانشناسه. برای درمان (OCD)، یعنی اون مشکلی که باعث می شه افکار ناخواسته و کار های تکراری به سراغ آدم بیاد، روش های مختلفی وجود داره، و بعضی هاش خیلی موثرن که به تشریح بعضی از آنها می پردازیم:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمانه که شما با کمک یک متخصص فکر های منفیتون رو شناسایی می کنید و یاد می گیرید چطوری اون ها رو تغییر بدید و افکار و عادت های بهتری رو جایگزین کنید.
- پیشگیری از مواجهه و پاسخ (ERP): این یک شکل از (CBT) که توش به کمک درمانگر تلاش می کنید دیگه کار های اجباری تون رو انجام ندید. ممکنه درمانگرتون شما رو در شرایط یا با شی هایی که ازشون می ترسید قرار بده، ولی بهتون می گه به عادات اجباری تون مثل شستن دست ها پاسخ ندید. این کار بهتون یاد می ده که افکار ترسناک فقط فکر ها هستن و لازم نیست همیشه جدی گرفته بشن.
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): این روش بهتون کمک می کنه تا افکار وسواسی رو فقط به چشم یک فکر ببینید و نذارید روی زندگیتون تاثیر منفی بگذارن. درمانگر (ACT) یادتون می دهد، باید چطور با وجود داشتن (OCD) زندگی پر معنایی داشته باشید.
- همچنین تکنیک هایی مثل مدیتیشن و تمرینات آرام بخش که به شما کمک می کنن ذهن آگاه بشید، می تونن تاثیر خوبی روی کاهش علائم (OCD) داشته باشن.
دارو درمانی برای اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
برای درمان (OCD) گاهی اوقات به دارو نیازه. یه نوع خاص از دارو که به درمان وسواس کمک می کنه دارو هایی هست که سروتونین رو در مغز مدیریت می کنن. سروتونین یه ماده شیمیاییه که احساس خوب به آدم می ده و کم بودنش می تونه باعث مشکلاتی مثل وسواس شه.
این دارو ها شامل مهار کننده های باز جذب سروتونین (SRIs)، مهار کننده های باز جذب سروتونین انتخابی (SSRIs) و دارو های ضد افسردگی سه حلقه ای می شه. پزشکان معمولاً (SSRIs) رو برای درمان (OCD) پیشنهاد می کنن.
این دارو ها باید با دوز هایی که معمولاً بیشتر از دوز هایی هست که برای اضطراب یا افسردگی استفاده می شن، مصرف بشن. چند نمونه از دارو هایی که تو ایالات متحده توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید شدن عبارتند از فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین و سرترالین می باشد.
یه نکته مهم اینه که این دارو ها همیشه سریع عمل نمی کنن و ممکنه (۸) تا (۱۲) هفته طول بکشه تا اثر شون رو نشون بدن. پس صبر داشته باشید و طبق دستور پزشکتون دارو ها رو مصرف کنید تا ببینید چطور جواب می دهند.
آیا می توانم از (OCD) جلوگیری کنم؟
شما نمی توانید از (OCD) جلوگیری کنید. اما تشخیص و درمان به موقع می تواند به کاهش علائم و اثرات آن بر زندگی شما کمک کند.
چه زمانی باید در مورد اختلال وسواس فکری عملی (OCD) به پزشک مراجعه کنم؟
اگر احساس می کنید یا متوجه شده اید که خودتان یا فرزندتان دائماً افکار وسواسی دارید یا کار های خاصی رو به طور تکراری انجام می دید که قادر به ترک اون ها نیستید، بهتره به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید.
این متخصصان می توانند با بررسی ها و تست های دقیق به شما بگویند که آیا این رفتار ها ناشی از (OCD) هستند یا خیر و چه درمانی برای شما مناسبه. اگر دارویی برای درمان (OCD) مصرف می کنید و احساس ناراحتی یا عوارض جانبی دارید،
حتماً باز هم باید به پزشکتون بگید تا بتونن دوز داروتون رو تنظیم کنند یا درمان دیگری پیشنهاد بدهند. به یاد داشته باشید که (OCD) یک مشکل روانیه و نیاز به مراقبت داره.
چه زمانی باید در مورد اختلال وسواس فکری عملی (OCD) به پزشک مراجعه کنم؟
رسیدگی به اون به محض این که علائمی را مشاهده می کنید می تواند جلوی تبدیل شدنش به یک مشکل بزرگ تر را بگیره و کمک کنه تا بهتر با اون کنار بیاید و زندگیتون کمتر تحت تاثیر قرار بگیره. متخصصان روانشناس می توانند بهترین راه های ممکن برای مدیریت وسواس و رفتار های تکراری رو به شما نشان بدهند.
با تشکر از شما که تا پایان مقاله همراه ما بودید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. ما همیشه مشتاق شنیدن نظرات و بازخورد های شما هستیم. لطفاً اگر سوال یا نظری دارید، با ما در میان بگذارید. با آرزوی بهترین ها برای شما.
ثبت ديدگاه