آیا به دنبال مقاله ای کامل و جامع در مورد اختلالات خلقی هستید؟ اختلالات خلقی، گروهی از اختلالات روانی هستند که با تغییرات قابل توجه در خلق و خوی مشخص می شوند. این اختلالات می توانند باعث تغییراتی در احساسات، افکار، رفتار و عملکرد فرد شوند.
معرفی اختلالات خلقی
اختلال خلقی یعنی که حس و حال انسان دچار مشکل شده. کسی که این اختلال داره، ممکنه خیلی ناراحت یا عصبانی باشه و حالش زیاد خوب نباشه. اما نگران نباشید،
چون این مشکل قابل درمان است. معمولاً روانشناسان برای درمان از دو روش استفاده می کنن: اولی دارو هایی هست که به تنظیم حس ها کمک می کنن و دومی صحبت با یک متخصص روانشناس هست که به فهمیدن و حل مشکلات عاطفی کمک می‌کنه.
اختلالات خلقی چیست؟
اختلال خلقی یک مشکل سلامت روحی است که باعث می شود حالات عاطفی ما به شدت بالا و پایین برود. یعنی یک شخص ممکن است دوره هایی را تجربه کند که خیلی خوشحال یا خیلی ناراحت باشد یا حتی هر دو حالت را به شکل شدیدی احساس کند.
گاهی اوقات هم خیلی عصبانی و بی‌قرار می شوند و این حس ها بیشتر از چند هفته ادامه پیدا می کند. همه ی ما گاهی اوقات حس می کنیم خلقمون تغییر کرده، بسته به شرایط زندگیمون. ولی وقتی این تغییرات خلقی خیلی شدید و طولانی مدت باشند،
اختلالات خلقی چیست؟
ممکن است نشانه ای از اختلال خلقی باشد. این تغییرات شدید می تواند به روز مرگی ما آسیب بزند و کار یا رفتن به مدرسه رو برامون سخت کنه. دو نوع رایج از اختلالات خلقی افسردگی و بیماری دوقطبی هستند.
افسردگی وقتی اتفاق می افتد که حس ناراحتی و بی علاقگی به همه چیز زیاد می شود و دوقطبی بیماری است که فرد اوقاتی رو خیلی خوشحال و اوقاتی خیلی ناراحت است.
انواع اختلالات خلقی
اختلال خلقی انواع مختلفی از مشکلات سلامت روانیه که روی حس و حال ما تأثیر میذاره. از جمله:
- افسردگی: این وضعیتیه که آدم خیلی ناراحت و بی انگیزه میشه و ممکنه نتونه خوب فکر کنه، درست بخوره یا بخوابه. اگه این حالت حداقل دو هفته ادامه داشته باشه بهش میگن افسردگی. افسردگی خودش انواعی داره، مثل:
-
- افسردگی پس از زایمان: که در خانم ها بعد از بارداری اتفاق میفته و به خاطر تغییرات بدنی و هورمونیشه.
- افسردگی مزمن: این حس ناراحتی که مدت زیادی، مثلاً دو سال طول میکشه و گاهی کم و زیاد میشه.
- افسردگی فصلی (SAD): این نوع افسردگی معمولاً در فصل های خاصی مثل پاییز یا زمستان رخ میده و توی بهار و تابستان بهتر میشه.
- افسردگی با روان‌پریشی: وضعیتی به خیلی شدید که فرد ممکنه چیز هایی رو ببینه یا بشنوه که واقعی نیستند.
- اختلال دوقطبی: این اختلال روی خلق و خو، انرژی و رفتار آدم اثر میذاره و باعث نوسانات شدیدی می شه. چند نوع مختلف داره:
-
- دوقطبی نوع یک: که دوره‌های شدید شادی بیش از حد یا افسردگی داره.
- دوقطبی نوع دو: دوره‌های حس ملایم‌تر شادی و افسردگی مشابه نوع یک داره.
- سیکلوتایمیا: حالات خلقی نامناسب که حداقل دو سال طول میکشه و شامل دوره‌های ملایم افسردگی و شادی میشه.
-
- سایر اختلالات دوقطبی: که شبیه انواع دوقطبیه ولی کاملاً مطابق باشون نیست.
- اختلال ملال قبل از قاعدگی (PMDD): یک حس بد خلقی که قبل از قاعدگی شروع میشه و بعد از شروع دوره قاعدگی خوب میشه.
- اختلال تنظیم خلقی مخرب (DMDD): بیشتر بچه‌ها و نوجوان‌ها رو تحت تاثیر قرار میده و باعث عصبانیت‌ها و کج‌خلقی‌های شدید میشه.
اینا تمام قسمت هایی بود که درمورد اختلالات خلقی است. اگه حس کردید یکی از این حالت ها رو دارید، بهتره با روانشناس یا مشاور حرف بزنید.
اختلالات خلقی در جهان چقدر شایع هستند؟
اختلالات خلقی مثل افسردگی و دوقطبی توی افراد زیادی پیدا میشه. خانم ها دو برابر بیشتر از آقایون احتمال داره افسرده بشن. بهتره بدانید که اضطراب یکی از اختلالات خلقی نیست؛
بیشتر جزو مشکلات اضطرابی حساب می شه، مثل ترس های خاص یا هراسی که بعضی اوقات باهاش دست و پنجه نرم می‌کنیم. ولی اضطراب هم موقعیت هایی داره که همراه با حالت های خلقی مثل افسردگی پیش میاد. حدود هفت درصد از بزرگسالان در آمریکا افسرده هستن،
اختلالات خلقی در جهان چقدر شایع هستند؟
و تقریباً سه درصد شون با اختلال دوقطبی سروکار دارن. اختلالات خلقی توی بچه ها و نوجوان ها هم شایعه و (15) درصد اون ها تجربه ش می کنن. پس این مشکلات جدی ولی خیلی رایج هستن و همه ی سنین و جنسیت ها می تونن ازشون تأثیر بگیرن.
علائم اختلالات خلقی چیست؟
اختلالات خلقی مثل افسردگی یا دوقطبی، هر کدوم علائم خاص خودشون رو دارند. معمولاً این علائم شامل تغییرات در خلق و خو، خواب، خوردن، سطح انرژی، و تفکر هستند.
علائم افسردگی به زبان ساده به صورت زیر می باشد:
- اکثر اوقات حس غم و ناراحتی داشته باشید.
- حس کنید که هیچ انرژی ندارید و دائم خسته هستید.
- فکر کنید که ارزشی ندارید یا همه چیز بیهوده است.
- دیگه دوست نداشته باشید کار هایی که قبلاً دوست داشتید انجام بدید.
- به مرگ یا خودکشی فکر کنید.
- نتونید خوب تمرکز کنید.
- خیلی بیشتر یا خیلی کمتر از حد معمول بخوابید.
- اشتهایتان کم یا زیاد بشه.
علائم دوقطبی به زبان ساده به صورت زیر می باشد:
- احساس کنید که انرژی بی پایان دارید و خیلی هیجان زده هستید.
- خیلی زود و سریع حرف بزنید یا تکان بخورید.
- خیلی زود عصبانی شوید یا احساس بی قراری کنید.
- کار های پرخطر را بدون فکر کردن انجام بدهید، مثل خرج کردن پول زیاد یا رانندگی خطرناک.
- ذهنتون مدام مشغول و شلوغ باشه و نتونید روی یک موضوع تمرکز کنید.
- نتونید به راحتی بخوابید یا اصلا خوابتان نبره.
دلایل اختلالات خلقی
کارشناسان می گن چند دلیل برای این اختلالات وجود داره:
- عوامل بیولوژیکی: بخش هایی از مغز که کنترل احساسات رو به عهده دارن، ممکنه در این افراد فرق کنه.
- عوامل ژنتیکی: اگه توی خانواده تون کسی قبلاً این مشکلات رو داشته، شانس اینکه شما هم این اختلالات رو تجربه کنید بیشتره.
- عوامل محیطی: اتفاق های استرس زا مثل از دست دادن عزیزان، استرس مداوم، تجربه های بد، و قربانی آزار جنسی در کودکی می تونه روی خلق و خو تأثیر بگذاره. افسردگی می تونه با بیماری های دیگه مثل دیابت یا بیماری قلبی هم مرتبط باشه.
اختلالات خلقی چگونه تشخیص داده می شوند؟
اگه شما یا بچه تون نشانه هایی از اختلال خلقی دارید، اول یه دکتر عمومی احتمالا یه چکاپ سلامت عمومی رو براتون انجام میده تا مطمئن بشه که مشکلات جسمی مثل مشکلات تیروئید یا کمبود ویتامین باعث این علائم نشده.
پزشک همچنین در مورد سابقه پزشکیتون و دارو هایی که استفاده می کنید سؤال می پرسه و می خواد بدونه که آیا کسی تو خانواده تون هم اختلال خلقی داشته یا نه. بعد از این، ممکنه شما رو برای دیدن یک روانشناس متخصص بفرسته.
اختلالات خلقی چگونه تشخیص داده می شوند؟
این روانشناس سوالات دقیق تری در مورد حالتون، که چطور می خوابید، چطور غذا می‌خورید و رفتار های دیگه تون می پرسه. اون ها دستورالعمل هایی به نام (DSM-5) که راهنمای تشخیص اختلالات روانیه رو برای درک بهتر وضعیت شما استفاده می کنن.
در کل، زمانی متوجه می شن که شما اختلال خلقی دارید که حالت های عاطفیتون مثل ناراحتی یا عصبانیت خیلی شدید و طولانی مدت باشه، اگر با تغییراتی تو خواب یا سطح فعالیت همراه باشه و اگر به زندگی روزمره تون لطمه بزنه در این حالت تشخیص اختلالات خلقی هستش.
اختلالات خلقی چگونه درمان می شوند؟
درمان اختلالات خلقی بستگی به شرایط و نشانه های هر فرد داره. معمولاً پزشکان از ترکیب دارو و صحبت کردن با روانشناس (که بهش میگن روان درمانی یا گفتار درمانی) برای کمک به بیماران استفاده می کنن. گاهی اوقات هم برای درمان از روش های دیگه مثل تحریک الکتریکی مغز استفاده می شه.
اختلالات خلقی چگونه درمان می شوند؟
دارو های مورد استفاده شامل:
- دارو های ضد افسردگی: دارو هایی هستن که کمک می کنن حس ناراحتی کمتر بشه. معروف ترین این دارو ها که پزشکان معمولاً تجویز می کنن، دارو هایی هستن که روی ماده ای توی مغز به اسم سروتونین کار می کنن. این دارو ها ممکنه حدود یک ماه طول بکشه تا اثر کنن، پس صبور باشید. خیلی مهمه که این دارو ها رو دقیقاً طبق دستور دکترتون مصرف کنید و حتی اگه حالتون بهتر شده، قطعشون نکنید.
- تثبیت کننده‌های خلق و خو: این دارو ها برای تنظیم نوسانات خلق و خو، مخصوصاً در کسایی که دوقطبی دارند، به کار می روند. مثل لیتیوم یا دارو های ضد تشنج که به مغز کمک می کنن آرام و متعادل بمونه.
- داروهای ضد روان پریشی: این دارو ها معمولاً برای افرادی که دوره های شدید دوقطبی دارند مثل دوره های شیدایی یا افسردگی شدید به کار می روند. این دارو ها به اسم نورولپتیک هم شناخته می شوند. همه این درمان ها باید تحت نظر یک پزشک متخصص باشه که بتونه وضعیت فرد رو دنبال کنه و دارو یا درمان مناسب رو تنظیم کنه. اگر فردی اختلال خلقی داشته باشه، ممکنه پزشک علاوه بر دارو هایی که گفتیم، درمان های دیگه ای مثل حمایت عاطفی، یادگیری راه های مدیریت استرس و رویارویی با مشکلات زندگی رو پیشنهاد بده.
- روان درمانی: صحبت کردن با یک روانشناس می تونه خیلی کمک کنه. این کار می تونه به فرد کمک کنه تا بهتر بتونه احساساتش رو مدیریت کنه، روابطش رو بهبود ببخشه و راه های سازنده تری برای مقابله با مسائل رو پیدا کنه.
- تغییر سبک زندگی: ورزش منظم، خواب کافی، خوردن غذاهای سالم، اجتناب از الکل و مواد مخدر، و کاهش استرس با تکنیک هایی مثل تمرین تن آرامی یا مدیتیشن هم می تونه به بهبود خلق و خو کمک کنه.
- تحریک مغز: در موارد خاص، وقتی دارو و روان درمانی کافی نیست، ممکنه دکتر همچنین روش هایی مثل الکتروشوک درمانی (ECT) یا تحریک الکتریکی مغز (tdcs) رو پیشنهاد کنه.
این مسئله مهمه که یادتون باشه، با وجود اینکه درمان ها می تونن خیلی مؤثر باشن، ممکنه کمی طول بکشه تا فرد احساس بهبودی کنه. پس صبور باشید و با دکترتون همکاری کنید تا بهترین نتیجه رو بگیرید. همچنین، پشتیبانی از خانواده و دوستان هم می تونه در این مسیر خیلی تأثیرگذار باشه.
روان درمانی برای اختلالات خلقی
روان درمانی یعنی وقتی با کسی که در زمینه سلامت روانی تخصص داره مثل روانشناس صحبت می کنید تا به شما کمک کنه عواطف، افکار، و رفتاری که به سلامتتون لطمه می زنند رو تشخیص دهید و تغییر بدید.
روان درمانی برای اختلالات خلقی
انواع روان درمانی:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این یک روش منظم و معطوف به هدفه که به شما کمک می کنه مشکلات فکری و رفتار هایی که به شما آسیب می زنند رو بشناسید و اصلاح کنید.
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): یک نوع پیشرفته تر از (CBT) است که به خصوص برای کسانی که احساسات خیلی قوی دارند ساخته شده.
- درمان روان پویشی: این نوع درمان فرض می کنه که مشکلاتی که توی دوران کودکیتون تجربه کردید یا افکار و احساساتی که شما ازشون باخبر نیستید (ناخود آگاه) می تونه بر رفتارتون و حالتون تأثیر بذاره.
درمان های دیگه برای اختلالات خلقی:
- الکتروشوک درمانی (ECT): یه نوع درمان پزشکیه که با عبور دادن جریان الکتریکی خفیف از مغز کمک می کنه حالتون بهتر شه، مخصوصاً وقتی دیگه دارو ها جواب نمی دن.
- تحریک مغناطیسی ترانسکرانیال (TMS): یه روش درمانیه که وقتی دارو برای افسردگی شدید جواب نداده، ممکنه استفاده بشه. این کار با انرژی مغناطیسی سعی می کنه بخش هایی از مغز رو تحریک کنه تا حالتون بهتر شه.
- نور درمانی: برای اون هایی که در فصل های پاییز و زمستون احساس ناراحتی می کنند، نور درمانی که جایگزین نور خورشید میشه می تونه مفید باشه.
پیشگیری از اختلالات خلقی:
هنوز راهی مطمئن برای جلوگیری از اختلالات خلقی پیدا نشده، ولی اگه سریع به دنبال کمک برید در زمانی که نشانه ها پیدا میشن، اثر اون روی زندگیتون می تونه خیلی کمتر شه.
پیش اگهی اختلالات خلقی چیست؟
ویژگی های اختلالات خلقی می تونه متفاوت باشه بسته به اینکه نوع اختلال چیه، چقدر شدیده، زود تشخیص داده شده یا نه، و درست درمان می شه یا نه. اختلالات مثل افسردگی و دوقطبی ممکنه برگردن (یعنی حتی بعد از درمان، دوباره نشونه ها ظاهر بشه) یا مداوم باشه و شاید لازم باشه برای مدت طولانی یا تمام عمر درمان شه.
پیش اگهی اختلالات خلقی چیست؟
حدود یک سوم افرادی که اختلال خلقی دارند، ممکنه در طول زندگی خود دچار مشکلات دیگه ای مثل روان پریشی (گیجی شدید فکری) یا اضطراب بشن. کودکان و بزرگسالانی که اختلال خلقی دارند بیشتر در معرض این خطر که دست به خودکشی بزنن قرار دارند. اگر فکر صدمه زدن به خودتون یا کس دیگه ای به ذهنتون خطور می کنه، فوراً دنبال کمک باشید. افرادی که اختلال خلقی دارند همچنین ممکنه خطرات زیر رو داشته باشند:
- ناتوانی در مراقبت از خودشون، این می تونه از خیلی کم تا کلی باشه.
- از دست دادن کار یا تحصیل.
- داشتن اضطراب شدید.
- مشکلات در استفاده از الکل یا مواد مخدر.
یادتون باشه که اختلالات خلقی قابل درمان هستن و ممکنه کمی زمان ببره تا بتونید بهترین درمان رو پیدا کنید. اما نا امید نشید و به دنبال بهبود وضعیتتون باشید.
چه زمانی باید برای اختلال خلقی به روانشناس مراجعه کنم؟
- اگر حس می کنید که شما یا بچه تون نشانه های اختلال خلقی رو دارید، حتماً با یه روانشناس مجرب صحبت کنید.
- اگر از قبل تشخیص اختلال خلقی داده شده، باید به طور منظم پیش روانشناس برید تا از نتایج درمانتون مطمئن شید.
- اگر نگران دارو هایی که می خورید هستید یا فکر می کنید دارو ها درست جواب نمی دن یا عوارض جانبی دارن، حتماً با پزشک درمیون بذارید. شاید لازم بشه داروی دیگه ای رو امتحان کنید یا دوز دارو تنظیم بشه.
جمع بندی
یادتون باشه، اختلالات خلقی مثل افسردگی و دوقطبی، مشکلاتی هستند که به سلامت روان شما مربوط می شن. همیشه به محض این که احساس کردید چیزی درست نیست و نشانه هایی مثل ناراحتی یا خلق متغیر دیدید، سعی کنید از یک روانشناس متخصص کمک بگیرید.
این کار می تواند به شما کمک کند که مشکلات کمتری در زندگیتون پیش بیاد و راحت تر با اوضاع کنار بیاید. روانشناسان می توانند برنامه های درمانی خود را برای شما تنظیم کنند که به شما کمک می کنه بهتر از پیش علائمتون رو مدیریت کنید.
با تشکر از شما که تا پایان مقاله همراه ما بودید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. ما همیشه مشتاق شنیدن نظرات و بازخورد های شما هستیم. لطفاً اگر سوال یا نظری دارید، با ما در میان بگذارید. با آرزوی بهترین ها برای شما.
ثبت ديدگاه